Λήμματα

Χρησιμοποιώ αρκετά συχνά το λεξικό. Πολλές φορές, εκτός από τη λέξη που ψάχνω, διαβάζω και αρκετές άλλες, που συναντώ για πρώτη φορά. Φυσικά, τα λεξικά αλλάζουν για να συμπεριλάβουν τις εξελίξεις στη γλώσσα, αλλά και στον κόσμο. Κι ένα λεξικό του μέλλοντος, δεν μπορεί παρά να περιέχει μερικά απροσδόκητα…..

Λήμματα

ΞΎΛΟ: Υλικό που χρησιμοποιήθηκε κυρίως για δομικούς και διακοσμητικούς σκοπούς μέχρι και τον εικοστό πρώτο αιώνα. Αργά αλλά σταθερά αντικαταστάθηκε από πολυμερή και συνθετικά υλικά μέχρι και τον εικοστό δεύτερο αιώνα, οπότε και εγκαταλείφθηκε πλήρως η χρήση του.

Η αλήθεια είναι ότι τρόμαξα για τα καλά όταν το είδα εκεί, ανάμεσα στο σωρό με τα πλαστικά πολύχρωμα κουτιά, σαν κειμήλιο κάποιου εξωγήινου πολιτισμού που παράπεσε στο δικό μας πλανήτη. Δεν είχα ξαναδεί ποτέ μου κάτι τέτοιο, και το πλησίασα πολύ αργά γεμάτος φόβο και αγωνία. Εντάξει, το παραδέχομαι, δεν το άγγιξα καθόλου αλλά τόλμησα να το κοιτάξω για πέντε λεπτά πριν φωνάξω τους συναδέλφους. Είχε μια σκούρα καφετιά απόχρωση, μικρές ρωγμές και έντονη διάβρωση που δε θύμιζαν σε τίποτα τα απολύτως λεία και ομοιόμορφα χρωματισμένα κουτιά που το περιτριγύριζαν. Ανέδιδε κι αυτήν την αρχικά ενοχλητική οσμή, που αργά αλλά σταθερά άλλαζε, μέχρι που στο τέλος της ημέρας, φεύγοντας από το γραφείο πέρασα κοντά από το ράφι που το είχαμε ακουμπήσει, μόνο και μόνο για να το μυρίσω. Ευτυχώς, η Μαρία, που δουλεύει στα ταμείο, είναι φανατική με την ιστορία και μόλις το είδε φώναξε δυνατά.
«Ένα ξύλινο κουτί».
Εννοείται ότι όλοι την κοιτάξαμε με απορία.
«Ξύλινο;», είπε κάποιος.
Η Μαρία σήκωσε τα χέρια της και μας κοίταξε, σαν να ήμασταν μικρά παιδιά.
«Δέντρα», είπε, αλλά εμείς συνεχίσαμε να την κοιτάζουμε χωρίς να μιλάμε.
«Αντλίες απορρόφησης διοξειδίου», προσπάθησε ξανά η Μαρία.
Τώρα μάλιστα. Κάθε γειτονιά είχε τη δική της αντλία. Μόνο που κανείς δεν καταλάβαινε τι σχέση είχαν με το αλλόκοτο κουτί που βρήκαμε στην αποθήκη του γραφείου.
«Πριν από εκατοντάδες χρόνια, η Γη ήταν γεμάτη ξύλινα δέντρα που έκαναν ακριβώς αυτήν τη δουλειά. Ρουφούσαν διοξείδιο και έβγαζαν οξυγόνο. Μη βλέπετε τώρα που υπάρχει παντού τσιμέντο».
«Νομίζω ότι είχα δει κάποια ξύλινα αντικείμενα στο αρχαιολογικό μουσείο, αλλά δεν είμαι σίγουρος» είπε ο Νίκος που ήταν γενικώς των μουσείων.
«Παιδιά, σε λίγο θα περάσει ο προϊστάμενος», τους είπα, «θα το κρύψω σ’ εκείνο το φοριαμό, πίσω από τα PVD, και αύριο στο διάλειμμα μπορούμε να το περιεργαστούμε».
Το έπιασα, όχι χωρίς κάποιο δισταγμό, και ανατρίχιασα στην αίσθηση της τραχιάς, γεμάτη μικρές προεξοχές, επιφάνειας. Το πήγα προσεκτικά στο ράφι αλλά, καθώς το άφηνα, άκουσα έναν μικρό συριστικό θόρυβο, σαν πλαστική εφημερίδα που σκίζεται. Το κουτί δεν ήταν εντελώς άδειο. Κάτι υπήρχε μέσα του, κάτι ελαφρύ που έκανε αυτόν τον παράξενο θόρυβο όταν μετακινούταν.

ΧΑΡΤΙ: Υλικό που είχε σαν πρώτη ύλη το ξύλο και οδηγήθηκε στη αχρηστία με τη σταδιακή εξαφάνιση των δασών, καθώς και με την εμφάνιση υλικών που είχαν πολύ καλύτερες ιδιότητες. Ήταν συνήθως λευκό, εύφλεκτο, διαβρωνόταν από το νερό και τα οξέα και είχε πολύ μικρή μηχανική αντοχή. Χρησιμοποιούταν κυρίως για την αποτύπωση του γραπτού λόγου, καθώς και σε συσκευασίες διαφόρων προϊόντων.

Δεν το ήθελα και τόσο πολύ, αλλά όταν είδα ότι ο Νίκος προσπαθούσε με ύπουλο τρόπο να μου φάει τη θέση που δικαιωματικά μου άνηκε, ενοχλήθηκα και τους δήλωσα ότι αυτός που έπρεπε να το ανοίξει, ήμουν εγώ που το είχα βρει. Κανείς δε διαφώνησε, παρά τους υπαινιγμούς του Νίκου ότι εγώ δεν ήξερα καν τι ήταν το ξύλο. Ενώ αυτός κάτι θυμόταν από τα μουσεία που σύχναζε. Σιγά το επίτευγμα. Άσε που δεν είμαι σίγουρος ότι λέει την αλήθεια ή απλώς προσπαθεί να εντυπωσιάσει τους υπόλοιπους.
Τώρα όμως είμαι υποχρεωμένος να προχωρήσω. Δε νοιώθω και πολύ άνετα. Κανείς δεν έφυγε από το γραφείο για να πάει στο εστιατόριο. Έχουν σχηματίσει ένα ημικύκλιο που στο κέντρο του βρίσκομαι εγώ και το ράφι με το ξύλινο κουτί. Έχει ένα μεταλλικό, σκουριασμένο σύρτη που δείχνει έτοιμος να διαλυθεί. Πολύ θα ήθελα να έβλεπα κάποια κλειδαριά, κάτι που να με εμποδίσει να συνεχίσω, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει τίποτα τέτοιο. Απλώνω το χέρι μου, τραβάω το σύρτη, που αντιστέκεται για λίγο και μετά ανοίγει με έναν οξύ, ενοχλητικό θόρυβο. Πιάνω το σκέπασμα και το ανασηκώνω δισταχτικά. Δεν ακούω κανέναν να αναπνέει. Μέσα στο κουτί υπάρχει ένα κιτρινισμένο ρολό, δεμένο με μια πορτοκαλί κορδέλα. Τι μπορεί να είναι αυτό το κίτρινο υλικό που δεν έχω ξαναδεί ποτέ στη ζωή μου;
«Μια κόλλα χαρτί!» αναφωνεί η Μαρία και με ένα σχεδόν κωμικό τρόπο όλα τα βλέμματα στρέφονται προς το μέρος της.
«Ε, μη μου πείτε ότι ούτε για το χαρτί έχετε ακούσει;»
«Νομίζω ότι είχα δει κάτι παρόμοιο στο μουσείο υλικών», λέει ο Νίκος, και αποφασίζω να του σημειώσω δύο πόντους δυσαρέσκειας στον ηλεκτρονικό πίνακα σχέσεων προσωπικού που είναι αναρτημένος στην είσοδο.
«Το χρησιμοποιούσαν παλιά για να γράφουν», εξηγεί η Μαρία.
«Να το ξετυλίξουμε», προτείνει κάποιος αλλά ακούγεται το κουδούνι που τερματίζει το διάλειμμα και όλοι τρέχουν στα πόστα τους. Κλείνω προσεκτικά το κουτί και παίρνω τη θέση μου πίσω από το γραφείο. Αύριο, θα είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα μέρα.

ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ: Ο τερματισμός της ζωής κάποιου από τον ίδιο. Εξαλείφθηκε, μαζί με άλλες ψυχογενείς παθήσεις, μετά την ανακάλυψη των γενετικών θεραπειών, που επιδιόρθωναν τα ελαττωματικά γονίδια, σε συνδυασμό με τη χορήγηση ειδικών ορμονών στους έξη πρώτους μήνες της κύησης.

Δεν το κρύβω ότι σήμερα η παραγωγικότητά μου έπεσε κατακόρυφα. Ουσιαστικά όλη η μέρα ήταν μια ατελείωτη αναμονή της ώρας του διαλείμματος. Το χθεσινό βράδυ το πέρασα στο διαδίκτυο, ψάχνοντας λεξικά για να δω τι ήταν το ξύλο, τα δέντρα, το χαρτί και όλα αυτά τα πράγματα που κάποτε σήμαιναν κάτι για τους ανθρώπους, αλλά τώρα πια βρίσκονται στα μουσεία όπου τα θαυμάζουν τύποι σαν το Νίκο. Ομολογώ ότι συγκινήθηκα ελαφρά και αναγκάστηκα να ρυθμίσω τη δόση σεροτονίνης στο τσιπάκι των νευροδιαβιβαστών. Σκέφτηκα τους ανθρώπους που ζούσαν μέσα σε αυτό το άγριο περιβάλλον, χωρίς το ελεγχόμενο κλίμα, γεμάτο ασθένειες και ιούς, που έγραφαν πάνω σε κόλλες χαρτί και έκαιγαν ξύλα για να ζεσταθούν και εκτίμησα ακόμα περισσότερο τον κόσμο που ζούμε.
Επιτέλους το κουδούνι του διαλείμματος. Σηκωνόμαστε όλοι μαζί, λες και είμαστε συνεννοημένοι, και περιτριγυρίζουμε το ξύλινο κουτί. Βλέπω την έκφραση δυσαρέσκειας του Νίκου και χαίρομαι διπλά. Σήμερα έκανα τη σωστή κίνηση. Προφασιζόμενος την άγνοιά μου πάνω σε θέματα ιστορίας, παραχώρησα την τιμητική θέση του ανθρώπου που θα ανοίξει το ρολό με το χαρτί στη Μαρία. Άλλωστε αν υπάρχει κάτι γραμμένο, είναι η μόνη που θα μπορέσει να το διαβάσει. Βέβαια, ενδόμυχα, ελπίζω να το εκτιμήσει και να υπογράψουμε ένα τριμηνιαίο συμβόλαιο συμβίωσης αλλά προς το παρόν έχω γίνει κι εγώ μέρος του κύκλου που κοιτάζει με δέος τη Μαρία την ώρα που λύνει την κορδέλα και ανοίγει το χάρτινο ρολό.
Τώρα που βλέπω πόσο εύθραυστο υλικό είναι το χαρτί, είμαι ακόμα πιο ευχαριστημένος με την απόφασή μου. Τα δικά μου χοντροδάχτυλα κατά πάσα πιθανότητα θα το κατέστρεφαν και τότε ποιος άντεχε τις λοιδορίες του Νίκου. Η αγωνία έχει ανέβει στο κατακόρυφο καθώς η Μαρία προσπαθεί να διαβάσει το κείμενο που είναι γραμμένο αλλά δυσκολεύεται πολύ. Τελικά, γυρίζει προς το μέρος μας και μας λέει με σιγανή φωνή.
«Δεν μπορώ να ζήσω άλλο χωρίς εσένα. Θα μείνεις για πάντα η μοναδική μου αγάπη».
Για λίγο επικρατεί ησυχία, κανένας δεν μιλάει. Ύστερα, σαν μια μικρή χορωδία, σηκώνουμε τα κεφάλια μας, κοιτάζουμε τη Μαρία και σχεδόν ταυτόχρονα λέμε:
«Αγάπη;», αλλά το βλέπουμε στα απορημένα μάτια της ότι αυτήν τη λέξη δεν μπορεί να μας την εξηγήσει. Δεν πειράζει. Θα ψάξω το βράδυ στο λεξικό και θα μάθω τι ήταν.

ΤΕΛΟΣ

Την επόμενη εβδομάδα θα συναντήσουμε έναν απελπισμένο άνθρωπο, που προσπαθεί απεγνωσμένα να βρει «το δηλητήριο».