Ζωγραφιά

Υπάρχει κάτι που χάνουμε χωρίς να το αντιληφθούμε καιδεν πρόκειται να ξαναβρούμε ποτέ. Η παιδική αθωότητα. Πολλές φορές αισθανόμαστε ότι τα παιδιά ξέρουν περισσότερα πράγματα από αυτά που νομίζουμε. Το καταλαβαίνουμε από μια αθώα ερώτηση, μια αναπάντεχη παρατήρηση ή μια απλή…

Ζωγραφιά

Πέντε κοφτές κίτρινες γραμμές, η μία πάνω στην άλλη, έτοιμες να πέσουν σαν μικρό ντόμινο. Αυτά είναι σχεδόν όλα όσα θυμάμαι από τη ζωγραφιά της Ελένης. Είκοσι χρόνια δασκάλα, και η μόνη ζωγραφιά που ακόμα έχω στο σπίτι μου ήταν η τελευταία που έφτιαξε εκείνο το μικροσκοπικό κοριτσάκι, που στριφογύριζε σαν σβούρα και ποτέ δεν έκανε αυτό που του ζητούσα, εκτός αν το ήθελε η ίδια. Δεν είναι παρά μια σελίδα από ένα φτηνό μπλοκ ιχνογραφίας, αλλά τη φυλάω προσεκτικά μέσα στον κίτρινο φάκελο που την έβαλε η Ελενίτσα, χωρίς να μου την δείξει.

Καμία φορά, όταν έχουμε μαζευτεί σπίτι και έχουμε πιει αρκετά, κάνω το τεστ πατρότητας, όπως το λέω χαϊδευτικά.. Βγάζω τον μικρό φάκελο από το συρτάρι του κομοδίνου και ρωτάω με αθώο ύφος: Θέλει κανείς να μάθει πώς είναι ο Θεός;. Στην αρχή όλοι με κοιτούν καχύποπτα και ύστερα ξεσπούν σε γέλια, σχολιάζοντας την μικρή αντοχή μου στο κρασί. Όμως, όσο περνάει η ώρα και εγώ εξακολουθώ να κρατώ το φάκελο χωρίς να λέω τίποτα, κάνα δυο με πλησιάζουν και κάνουν την κρίσιμη ερώτηση. Τι έχεις εκεί μέσα;

Τότε τους λέω την ιστορία της Ελένης. Λίγο πολύ όλοι ξέρουν πώς είναι τα πράγματα στο σχολείο την ώρα των καλλιτεχνικών. Τους βάζουμε να σχεδιάσουν ένα σπιτάκι, μια θάλασσα, ή την οικογένειά τους και αυτά πασχίζουν όσο μπορούν να αντιγράψουν τη ζωγραφιά του βιβλίου ή του διπλανού τους, αν πιστεύουν ότι αυτός τα καταφέρνει καλύτερα. Ξέρω μερικούς συναδέλφους που διορθώνουν τις γραμμές και τα χρώματα που βάζουν τα παιδιά, λες και είναι μαθηματικά. Ευτυχώς, δεν πέρασαν από τα χέρια τους οι μεγάλοι ζωγράφοι, γιατί τώρα στα μουσεία θα βλέπαμε μόνο τετράγωνα σπιτάκια και κόκκινα ηλιοβασιλέματα.

Εγώ, πάλι, είμαι της άλλης σχολής. Του ελεύθερου σχεδίου. Ο καθένας όπως μπορεί και όσο μπορεί. Δεν μπορεί να γίνουν όλοι ζωγράφοι, τουλάχιστον να μην το κουβαλάνε μια ζωή μέσα τους. Θα μου πείτε, μήπως θα γίνουν όλοι μαθηματικοί ή φιλόλογοι; Τέλος πάντων, το θέμα μας είναι η Ελένη. Την πρώτη φορά που τους άφησα να ζωγραφίσουν ελεύθερα, μου έδωσε το μπλοκ ιχνογραφίας και έμεινα έκπληκτη. Ούτε σπιτάκια, ούτε δεντράκια, ούτε μικρά ανθρωπάκια που κρατούνται χέρι με χέρι. Για να πω την αλήθεια δεν κατάλαβα τι ήταν αυτό που έβλεπα, ίσως επειδή ακόμα πιστεύουμε ότι ξέρουμε περισσότερα για τον κόσμο απ’ ότι τα παιδιά, και έστριψα μερικές φορές το μπλοκ για να σιγουρευτώ ότι δεν το έβλεπα από λάθος γωνία. Τελικά, χαμογέλασα, χάιδεψα την Ελένη και της είπα: Πολύ ωραία σκάλα. Αυτή με κοίταξε με απορία και μου απάντησε. Δεν είναι σκάλα κυρία, είναι η έλικα της ζωής. Ευτυχώς ήταν χειμώνας και τα παιδιά δεν είδαν τις τρίχες στα χέρια μου να σηκώνονται.

Η έλικα της ζωής. Όταν συμπλήρωνα το μηχανογραφικό στις πανελλαδικές, τα πράγματα είχαν αγριέψει για τα καλά στην αγορά εργασίας και έτσι αντί να διαλέξω την ιατρική, που μου άρεσε, προτίμησα το παιδαγωγικό που ήταν σίγουρη δουλειά. Είχα διαβάσει, όμως, αρκετή βιολογία για να αναγνωρίσω την διπλή έλικα του DNA που είχε ζωγραφίσει η Ελενίτσα. Για να πω την αλήθεια, αν την έβλεπα σε ένα βιβλίο βιολογίας θα την καταλάβαινα αμέσως, αλλά τώρα έτυχε να είμαι στην πρώτη δημοτικού και δεν μπόρεσα να κάνω τη σύνδεση. Πήρα, βέβαια, τη ζωγραφιά σπίτι και τη συνέκρινα με το πραγματικό μοντέλο. Δικαίως, είχα ανατριχιάσει, αφού ταίριαζε κατά ενενήντα εννιά τοις εκατό.

Την επόμενη εβδομάδα είχαμε πάλι καλλιτεχνικά. Τους έβαλα ελεύθερο σχέδιο και στα μισά της ώρας δεν άντεξα και πλησίασα στο θρανίο της Ελένης. Την είδα απόλυτα προσηλωμένη να προσπαθεί να ελέγξει το χέρι της και την ρώτησα. «Τι φτιάχνεις σήμερα Ελενίτσα». Σήκωσε το κεφάλι της, παραμέρισε μια μικρή μπούκλα που έπεφτε στα μάτια της, με κοίταξε χαριτωμένα και είπε με θλίψη. «Αυτό που θα καταστρέψει τη Γη». Περιττό να σας πω ότι πέρασα την υπόλοιπη ώρα σε αναμμένα κάρβουνα και μόλις χτύπησε το κουδούνι σχεδόν έτρεξα μέχρι την Ελένη για να δω τη ζωγραφιά της.

Ένα τσαμπί με σταφύλια. Υπό φυσιολογικές συνθήκες αυτό θα έβλεπε μια δασκάλα στο μπλοκ της Ελένης. Αλλά η Ελένη την προηγούμενη εβδομάδα είχε ζωγραφίσει μια διπλή έλικα DNA. Έτσι πήρα τη ζωγραφιά με τις δεκάδες μπλε και κόκκινες σφαίρες που ήταν κολλημένες η μία πάνω στην άλλη και πέρασα το απόγευμα μαζί της. Μετά από δύο ώρες σχεδόν είχα αποφασίσει ότι Ελένη, απλώς είχε ζωγραφίσει ένα μάτσο βώλους, αλλά για κακή μου τύχη κάθησα και τους μέτρησα. Ενενήντα δύο κόκκινοι και εκατόν σαράντα έξι μπλε βώλοι. Εντάξει, για εσάς μπορεί να μη λέει τίποτα, αλλά για μια υποψήφια της θετικής κατεύθυνσης ήταν ένας πολύ πετυχημένος πυρήνας ουρανίου, του υλικού των πυρηνικών όπλων.

Όπως, καταλαβαίνετε, την επόμενη εβδομάδα ήταν αδύνατον να μην βάλω ελεύθερο σχέδιο και να μην ρωτήσω την Ελένη τι ζωγράφιζε. «Ζωγραφίζω τον Θεό», μου είπε πολύ σοβαρά καθώς άφησε το κίτρινο μολύβι για να πιάσει ένα κόκκινο με πολύ λεπτή μύτη. Δεν άντεξα και της είπα ότι κανείς δεν ξέρει πώς είναι ο Θεός. «Σε μισή ώρα θα ξέρει», απάντησε η Ελενίτσα και τράβηξε αποφασιστικά μια σπειροειδή κόκκινη γραμμή.

Τότε δεν ήξερα αν έπραξα σωστά, αλλά από τις αντιδράσεις όλων των φίλων μου καταλαβαίνω ότι έκανα ότι θα έκανε ο καθένας. Λίγο πριν τελειώσει η ώρα, πήγα γρήγορα στο γραφείο του διευθυντή, πήρα έναν άδειο κίτρινο φάκελο και, μόλις χτύπησε το κουδούνι, τον έδωσα στην Ελένη και της είπα να βάλει μέσα τη ζωγραφιά της. Από τότε τον φυλάω στο συρτάρι της βιβλιοθήκης και τον βγάζω μόνο όταν έχουμε γιορτή και υπάρχουν καινούρια πρόσωπα στην παρέα. Μόλις ακούσουν την ιστορία κάποιοι πλησιάζουν προσεκτικά τον φάκελο και μερικοί τον παίρνουν στα χέρια τους. Ίσως σκέφτονται ότι είναι ένα παιχνίδι της οικοδέσποινας, ίσως νομίζουν ότι προσπαθούμε να γελάσουμε μαζί τους, ίσως, πάλι, να σκέφτονται αυτό ακριβώς που σκέφτηκα κι εγώ όταν έπιασα στα χέρια μου την ζωγραφιά της Ελένης και ρώτησα τον εαυτό μου αν θέλω να μάθω πώς είναι ο Θεός: Προς το παρόν, όχι. Και σε λίγο μου επιστρέφουν τον φάκελο, κλειστό όπως τον πήραν.

Αν πάλι εσείς πιστεύετε ότι είσαστε έτοιμοι δεν έχετε παρά να έρθετε σε μία από τις γιορτές μου και να ανοίξετε τον κίτρινο φάκελο. Πρέπει, όμως, να σας προειδοποιήσω. Μπορεί να μην είδα τη ζωγραφιά της Ελενίτσας, αλλά ξέρω ότι μετά το κόκκινο χρώμα, έπιασε έναν παχύ μαύρο μαρκαδόρο. Αμέσως έκλεισα τα μάτια μου και απομακρύνθηκα. Όταν την ξανακοίταξα είχε πια αφήσει τον μαρκαδόρο και έτσι δεν έμαθα ποτέ για πόση ώρα τον κράτησε στα χέρια της.

ΤΕΛΟΣ

Την επόμενη Κυριακή θα δούμε πώς μεγαλώνουν σωστά ένα παιδί και τι μπορεί να κρύβει «η ντουλάπα» του.